Yükleme Cetveli Hesaplanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Firma: Mir Elektrik Ruhsat ve Uygulama Projeleri Bursa
Yetkili Kişi: Ebru Annak TANIŞ
Telefon Numaraları: ☎️ 0546 252 25 15 - ☎️ 0546 252 25 16
Hizmetler:
- Elektrik Güç Arttırımı Projeleri
- Elektrik Abone Projeleri
- Elektrik Uygulama Projeleri
Detaylı Yükleme Cetveli ve Hesaplama Rehberi
Bu sayfa, elektrik tesisat projelerinde yükleme cetveli oluşturulması ve hesaplamalarının temel prensiplerini kapsamaktadır. Özellikle elektrik mühendisliği öğrencileri, yeni mezunlar ve UEDAŞ bünyesinde proje kontrolü yapan mühendisler için kapsamlı bir kaynak olması hedeflenmektedir.
Yükleme Cetvelinin Önemi
Yükleme cetveli, bir elektrik tesisat projesinin temelini oluşturur. Doğru ve eksiksiz bir yükleme cetveli sayesinde:
- Tesisattaki tüm elektrik alıcıları ve özellikleri detaylı bir şekilde listelenir.
- Her bir alıcının ve devrenin ihtiyaç duyduğu güç ve akım değerleri belirlenir.
- Kablo kesitleri ve koruma cihazları (sigorta, devre kesici) doğru bir şekilde seçilir.
- Gerilim düşümü hesaplamaları güvenilir bir şekilde yapılır.
- Enerji dağıtım panolarının boyutlandırılması ve yerleşimi planlanır.
- UEDAŞ gibi elektrik dağıtım şirketlerinin proje onay süreçleri kolaylaşır.
Yükleme Cetveli Oluşturma Adımları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Projelendirilecek yapıda bulunan tüm elektrikli cihazlar (aydınlatma armatürleri, prizler, anahtarlar, elektrikli ev aletleri, makineler, ısıtma/soğutma sistemleri, zayıf akım sistemleri vb.) detaylı bir şekilde listelenmelidir. Her bir alıcının:
- Adedi: Kaç adet bulunduğu.
- Nominal Gücü (P): Üzerinde belirtilen güç değeri (Watt veya VA).
- Çalışma Gerilimi (V): Genellikle tek faz için 230V, üç faz için 400V (hatlar arası).
- Güç Faktörü (cos φ): Özellikle motor ve endüktif yükler için önemlidir. Cihaz etiketinden veya teknik özelliklerinden kontrol edilmelidir.
Her bir alıcı için toplam güç ve akım değerleri hesaplanmalıdır.
- Toplam Güç (Ptoplam): Alıcı Gücü × Adet
- Tek Fazlı Akım (I): Ptoplam / (V × cos φ)
- Üç Fazlı Akım (I): Ptoplam / (√3 × VL × cos φ)
VA (Volt-Amper) cinsinden verilen güçler genellikle görünür güçtür (S). Aktif gücü (P) bulmak için P = S × cos φ formülü kullanılır.
Tüm alıcıların aynı anda tam güçte çalışmayacağı varsayılarak, tesis tipine uygun bir eş zamanlılık katsayısı (çeşitlilik faktörü) belirlenir ve toplam güce uygulanır. Bu katsayı, Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ve ilgili TS standartlarında belirtilen tipik değerlere göre seçilir.
- Talep Gücü (Ptalep): Toplam Bağlı Güç × Eş Zamanlılık Katsayısı
- Talep Akımı (Italep): Talep Gücü üzerinden yukarıdaki akım formülleriyle hesaplanır.
Eş zamanlılık katsayısı seçimi, tesisin kullanım amacına ve karakteristiğine göre dikkatli yapılmalıdır. Yanlış seçim, tesisatın yetersiz veya gereksiz büyük boyutlandırılmasına yol açabilir.
Hesaplanan değerler, detaylı bir tablo halinde düzenlenir. Aşağıda örnek bir tablo şablonu sunulmuştur:
Örnek Yükleme Cetveli Tablosu
| Sıra No | Mahal/Linye Adı | Alıcı Adı | Güç (W/VA) | Adet | Toplam Güç (W/VA) | Güç Faktörü (cos φ) | Eş Zamanlılık Katsayısı | Talep Gücü (W/VA) | Akım (A) | Bağlantı Şekli | Sigorta (A) | Kablo Kesiti (mm²) | Açıklama |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Salon Aydınlatma | Tavan Armatürü | 100 | 5 | 500 | 1 | 0.8 | 400 | 1.74 | Tek Faz | 10 | 1.5 | |
| 2 | Salon Prizler | Genel Amaçlı Priz | 2000 | 3 | 6000 | 0.8 | 0.6 | 3600 | 19.57 | Tek Faz | 25 | 4 | |
| 3 | Mutfak Ekipmanları | Buzdolabı | 300 | 1 | 300 | 0.9 | 1 | 300 | 1.45 | Tek Faz | 10 | 1.5 | |
| 4 | Mutfak Ekipmanları | Fırın | 2500 | 1 | 2500 | 1 | 0.8 | 2000 | 8.70 | Tek Faz | 16 | 2.5 | |
| 5 | Klima Sistemi | Klima Ünitesi | 3500 | 1 | 3500 | 0.95 | 0.7 | 2450 | 11.18 | Tek Faz | 16 | 2.5 | |
| 6 | Üretim Alanı Motorları | Asenkron Motor | 7500 | 2 | 15000 | 0.88 | 0.75 | 11250 | 18.44 | Üç Faz | 25 | 4 |
Bu tablo sadece bir örnektir. Gerçek projelerde alıcı sayısı ve çeşitliliği çok daha fazla olabilir.
UEDAŞ Proje Kontrolünde Dikkat Edilen Hususlar (Kaynak Niteliğinde)
UEDAŞ bünyesinde proje kontrolü yapan mühendisler, yükleme cetvellerini incelerken aşağıdaki temel hususlara dikkat ederler:
- Yönetmelik ve Standartlara Uygunluk: Hesaplamaların Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği ve ilgili TS standartlarına (özellikle TS IEC 60364 serisi) uygunluğu.
- Bağlı Yüklerin Doğruluğu: Projede belirtilen tüm alıcıların eksiksiz listelenmesi ve güç değerlerinin doğru olması.
- Güç Faktörü Değerleri: Kullanılan güç faktörü değerlerinin alıcıların tipine uygun ve gerçekçi olması. Özellikle endüktif yüklerde (motorlar vb.) düşük güç faktörünün kompanzasyon ihtiyacını doğurabileceği dikkate alınır.
- Eş Zamanlılık Katsayısı Seçimi: Seçilen eş zamanlılık katsayısının tesisin kullanım amacına uygunluğu ve gerekçelendirilmesi. Konutlar, ticari yapılar, endüstriyel tesisler gibi farklı yapılar için farklı katsayılar uygulanır.
- Akım Hesaplarının Doğruluğu: Tek ve üç fazlı sistemler için akım hesaplarının doğru formüllerle yapılması.
- Kablo ve Sigorta Uyumu: Hesaplanan akım değerlerine göre seçilen kablo kesitlerinin taşıma kapasitelerinin uygunluğu ve sigorta/devre kesici değerlerinin koruma amacına hizmet etmesi.
- Gerilim Düşümü Hesapları: Yükleme cetvelindeki akım değerleri üzerinden yapılan gerilim düşümü hesaplarının kabul edilebilir sınırlar içinde olması. Uzun hatlarda ve yüksek güçlü alıcılarda gerilim düşümü kritik öneme sahiptir.
- Açıklamalar ve Notlar: Yükleme cetvelinde kullanılan özel durumlar, eş zamanlılık katsayısı seçim gerekçeleri gibi bilgilerin açıklama sütununda belirtilmesi.
UEDAŞ proje kontrol mühendisleri, yukarıdaki hususlara ek olarak bölgesel şartnameleri ve güncel mevzuat değişikliklerini de dikkate alırlar. Proje hazırlayan mühendislerin bu kaynakları da takip etmesi önemlidir.
Sonuç
Doğru ve detaylı bir yükleme cetveli, elektrik tesisat projelerinin başarısı için kritik öneme sahiptir. Bu rehberin, elektrik mühendisliği öğrencilerine temel bilgileri sağlaması ve piyasada çalışan mühendislerin uygulama süreçlerine katkıda bulunması umulmaktadır. UEDAŞ proje kontrol süreçlerinde ise bu cetvel, projenin güvenilirliği ve standartlara uygunluğu açısından önemli bir referans teşkil eder.
Güncel yönetmelik ve standart bilgilerine her zaman ilgili resmi kaynaklardan ulaşılması önemlidir.